Kaftrio ook effectief bij zeldzame mutaties

Elexacaftor/tezacaftor/ivacaftor (Kaftrio)* is niet alleen effectief bij taaislijmziekte voor mensen met een F508del-mutatie, maar ook voor mensen met andere, zeldzamere mutaties. Wij deelden al eerder resultaten over de N1303K-mutatie. Onderzoekers uit Canada hebben al het bewijs verzameld van meer mutaties. Hun wetenschappelijke artikel is 23 juli 2024 gepubliceerd.

*De volledige naam van het medicijn in dit artikel is elexacaftor/tezacaftor/ivacaftor (Kaftrio). Voor de leesbaarheid gebruiken we in de kop en de rest van het artikel alleen de merknaam.

Waarom is dit onderzoek belangrijk?

Met de komst van CFTR-modulatoren, zoals Kaftrio, werd vanuit het onderzoeksveld en de zorg de focus gelegd op de mutaties die iemand met CF heeft. Maar eigenlijk zit het anders en dat wordt tegenwoordig ook steeds duidelijker uitgedragen. Het effect van Kaftrio is niet afhankelijk van de mutatie, maar van het CFTR-eiwit in iemands lichaam. Kaftrio en andere CFTR-modulatoren hebben namelijk geen invloed op de mutatie, maar wél op het eiwit. Hierdoor is Kaftrio voor nog veel meer mutaties effectief dan alleen de F508del-mutatie. Toch is het middel nog niet goedgekeurd voor mensen met andere mutaties. Dat komt doordat het moeilijk is om een studie met veel mensen te doen, als de mutatie minder vaak voorkomt. Een alternatief is om meerdere studies met weinig mensen naast elkaar te leggen. En dat is precies wat de Canadese onderzoekers hebben gedaan.

Hoe is het onderzocht?

De Canadese onderzoekers hebben niet zelf de studies bij mensen uitgevoerd. Ze hebben alle studies van de afgelopen vijf jaar naast elkaar gelegd en de resultaten opnieuw geanalyseerd. Ze startten met het zoeken op de woorden ‘cystic fibrosis’ en ‘Kaftrio’ (of synoniemen hiervan) in grote databases met wetenschappelijke artikelen. Zo kwamen zij 4.795 studies tegen. Uiteindelijk bleken slechts 20 studies te gaan over het effect van Kaftrio bij mensen met CF zonder F508del-mutaties.  De resultaten van die studies hebben de onderzoekers gebruikt om hun analyse te doen.

Wat waren de bevindingen?

In totaal hebben 164 mensen met CF meegedaan aan de 20 studies. Bij 120 van de 164 mensen had Kaftrio een positief effect. Namelijk, een stijging van de longfunctie van meer dan 5% of een daling van meer dan 10 punten van de zweetchloride. Deze 120 mensen, meer dan 73% dus, hadden samen 51 verschillende mutaties. Die lijst van mutaties hebben we onderaan deze pagina toegevoegd.

Wat betekent dit en hoe nu verder?

Op basis van deze resultaten kan niet worden geconcludeerd dat Kaftrio effectief is voor iedereen met één van deze 51 mutaties. Daarvoor hebben per mutatie te weinig mensen meegedaan aan de diverse onderzoeken. We kunnen nu wel met zekerheid zeggen dat Kaftrio kan werken voor meer mutaties dan alleen de F508del-mutatie. Dat is belangrijk, omdat het Europees Medicijn Agentschap (EMA), die gaat over goedkeuring van medicijnen, op dit moment bezig is met de beoordeling of het gebruik van Kaftrio in Europa kan worden uitgebreid.

Wil je meer weten?

Lees hier het volledige wetenschappelijke Engelse artikel, of kijk eens op onze website om te lezen over nog geen CFTR-modulator.

Lijst van mutaties waarbij in deze studie goede resultaten zijn gezien met Kaftrio: