Door de jaren heen: voeding als onderdeel van de CF-behandeling

Van oudsher moesten mensen met CF een dieet volgen met veel vet en veel calorieën. Door de beschikbaarheid van CFTR-modulatoren is dit niet meer het standaardadvies voor iedereen. Voedingsmanagement en dieetadvies blijven een essentieel onderdeel van de behandeling van CF, maar er zal wat gaan veranderen. Onze directeur Jacquelien Noordhoek publiceerde hierover een wetenschappelijk artikel met andere internationale experts. 

Waarom is dit zo’n belangrijk thema?

Het is algemeen bekend dat het optimaliseren van voeding een positieve invloed heeft op de longfunctie en de kwaliteit van leven van mensen met CF. Daarom zijn er internationale richtlijnen opgesteld. Vroeger lag de focus vooral op het voorkomen van ondergewicht. Uit de Amerikaanse CF Registratie blijkt bijvoorbeeld dat tussen 2000 en 2019 het aantal mensen met CF met ondergewicht met 40% is afgenomen! Uit dezelfde data blijkt ook dat het aantal mensen met CF met overgewicht is gestegen van 14% naar 37%. Voor deze groep zijn er nog geen voedingsrichtlijnen. Uit de Nederlandse CF Registratie blijkt in 2022 nog maar 3,2% van de volwassenen ondergewicht te hebben, daartegenover staat dat 23,3% nu overgewicht heeft.

Naast de veranderingen in gewicht, is de afgelopen jaren ook de levensverwachting van mensen met CF toegenomen. Daardoor hebben zij helaas ook meer risico op complicaties, zoals voor alle ouder wordende mensen geldt. Denk hierbij aan kanker of hart- en vaatziekten. Het is bekend dat dieet invloed heeft op het risico om deze ziektes te krijgen. Daarom is het belangrijk dat om de toegenomen levensverwachting mee te nemen in de overwegingen in het dieetadvies van mensen met CF. 

Wat verandert in het voedingsmanagement bij CF?

Als eerst wordt anders gekeken naar wat een gezond gewicht is. Meestal wordt hiervoor de BMI gebruikt (gewicht / (lengte x lengte)), en of dit dan te hoog of te laag is voor de leeftijd. Deze berekening zegt alleen helemaal niks over hoeveel spieren of hoeveel vet iemand heeft, over de zogeheten lichaamssamenstelling. Uit onderzoek blijkt dat juist de lichaamssamenstelling belangrijk is bij het verbeteren van de gezondheid. Daarom wordt dit steeds vaker gemeten bij de behandeling van CF.

Daarnaast verandert het dieetadvies voor mensen met CF. Er wordt niet meer standaard vastgehouden aan het klassieke dieet van veel vet en veel calorieën. Zo komt nu meer aandacht voor gezonde vetten in plaats van de hoeveelheid vetten. De focus gaat van kwantiteit naar kwaliteit van het eten. Voor mensen die jarenlang met het klassieke dieet zijn opgevoed, vraagt dit verandering in hun leefstijl. Tegelijkertijd is er nog steeds een groep met ondergewicht. Voor deze verschillende situaties zijn ook verschillende aanpakken nodig

Wat betekent dit en hoe nu verder?

De rol van voeding in de behandeling van CF blijft net zo belangrijk als vroeger, maar verandert wel. De focus op veel eten en meer aankomen verschuift naar gezond eten en een gezonde lichaamssamenstelling. Het blijft belangrijk om informatie te verzamelen over het effect van voeding op gezondheid, om daarmee de richtlijnen te actualiseren.

Wil je meer weten?

Lees hier de wetenschappelijke Engelse samenvatting.