Inzichten uit de registratie: making sense of nonsense
Zo’n 5% van de mensen met CF heeft van beide ouders een ‘nonsense’-mutatie gekregen. Dit zijn zeldzame mutatiesFoutjes in een gen (een gen is erfelijk materiaal). in het DNA die ertoe leiden dat het lichaam helemaal geen CFTR-eiwitHet chloridekanaal waarvan de werking verstoord is bij mensen met CF en dat belangrijk is voor een goede balans tussen water en zout (goed slijm) in ons lichaam. aanmaakt. Dankzij de Europese CF Registratie, waarvoor we data insturen van de Nederlandse populatie met CF, is nu meer inzicht in het ziekteverloop bij deze kleine groep mensen. Zo blijkt dat de longfunctieHoe goed de longen werken, vaak uitgedrukt in een percentage. Bij mensen met CF neemt de longfunctie langzaam af. Hierdoor hebben vooral volwassen met CF vaak een lagere longfunctie dan mensen zonder CF. tot hun 30ste levensjaar harder achteruitgaat en dat ze vaker een Pseudomonas–infectie hebben, in vergelijking met andere mensen met CF. Hieronder kan je meer lezen over wat dit type mutatie inhoudt en wat er nog meer uit het onderzoek kwam.
Waarom worden deze mutaties onderzocht?
Iedereen met CF heeft twee mutaties, sommige mensen hebben dus twee nonsense-mutaties. Bij dit type mutatie begint het lichaam een eiwit te maken dat helemaal niet lijkt op het CFTR-eiwit. Dan zegt het lichaam: ‘Wat een nonsens’, en breekt het eiwit af. Als er vervolgens geen CFTR-eiwit is, hebben behandelingen met CFTR-modulatorenMedicijnen die de oorzaak van CF aanpakken. geen nut. Deze middelen verbeteren namelijk alleen de werking van CFTR-eiwit dat al aanwezig is. Omdat het best zeldzaam is om twee nonsense-mutatiesFoutje in het erfelijk materiaal waardoor er helemaal geen CFTR-eiwit (chloridekanaaltje) wordt gemaakt. te hebben, is het goed om beter in kaart te brengen wat het effect is op de gezondheid.
Hoe is het onderzoek uitgevoerd?
Op Nederlands en Europees niveau wordt een registratie (database) bijgehouden met gezondheidsgegevens van mensen met CF. De gegevens worden per persoon bewaard met codes, in plaats van namen. Daardoor zijn de gegevens niet direct naar de persoon te herleiden. In beide CF Registraties wordt bijgehouden welke mutaties mensen hebben, maar ook hoe het met ze gaat.
Zo wordt informatie verzameld over de longfunctie, longinfecties, ziekenhuisopnames en medicijngebruik. Voor dit onderzoek zijn Europese data gebruikt van 657 mensen met twee nonsense-mutaties en 4.254 mensen met één nonsense en één F508del-mutatieHet meest voorkomende foutje in het erfelijk materiaal wat CF veroorzaakt.. Ook werd er een controlegroep gebruikt van 21.317 mensen met twee F508del–mutaties.
Wat zijn de resultaten?
In vergelijking met mensen met CF met twee F508del-mutaties, gaat zowel de groep met één als met twee nonsense-mutaties harder achteruit in longfunctie. Dit gebeurt voornamelijk tussen hun 7de en 30ste levensjaar. Zo gaan kinderen met twee F508del-mutaties met gemiddeld 1,33% achteruit, kinderen met één nonsense-mutatie met 1,59% en kinderen met twee nonsense-mutaties met 1,65%. Voor alle drie de groepen zwakt de snelle afname van de longfunctie met de jaren af.
Verder laat dit onderzoek zien dat mensen met twee nonsense-mutaties vaker een chronische infectie hadden met Pseudomonas (38,3%) dan mensen met één nonsense-mutatie (33,4%) of mensen met twee F508del-mutaties (33,7%).
Wat betekent dit en hoe nu verder?
De resultaten van dit onderzoek laten zien dat mensen met twee nonsense–mutaties vaker een ernstiger ziekteverloop hebben dan mensen met twee F508del-mutaties. Dit benadrukt de noodzaak om ook voor deze groep mensen met CF een passende behandeling te ontwikkelen. Genetische therapie zou hierin een rol kunnen spelen, maar daar zijn nog geen behandelingen van beschikbaar. Bekijk ons webinar, als je de laatste updates over genetische therapie wilt weten.
Wil je meer weten?
Lees de eenvoudige Engelse samenvatting of de wetenschappelijke Engelse samenvatting.
Of lees meer over de Nederlandse en Europese CF Registratie.