Het effect van lumacaftor/ivacaftor (Orkambi) bij kinderen met CF

Lumacaftor/ivacaftor (Orkambi) is de tweede CFTR-modulator die op de Nederlandse markt beschikbaar kwam, en de eerste die door een grotere groep kon worden gebruikt. Namelijk door mensen die twee keer de F508del-mutatie hebben. Dit is de meest voorkomende mutatie. In Nederland zijn de krachten gebundeld om het effect van dit middel uitgebreid in kaart te brengen bij kinderen vanaf zes jaar. Onze collega Domenique Zomer werkte ook mee aan het artikel dat nu gepubliceerd is. Wat blijkt? Het effect bij Nederlandse kinderen komt overeen met de resultaten uit internationale studies. Wat dit precies inhoudt lees je hieronder. 

Waarom is dit onderzoek belangrijk?

Een medicijn wordt toegelaten op de markt, als studies bij mensen laten zien dat het medicijn meer voordeel oplevert dan nadelen, zoals bijwerkingen. Maar bij dit soort studies zijn de omstandigheden heel anders dan het dagelijks leven, zo zijn er vaker ziekenhuiscontroles. Daarom is het goed om te onderzoeken wat het effect van een medicijn is, als het eenmaal gebruikt mag worden bij mensen buiten een strenge studie. Dat is wat de onderzoekers hebben gedaan. En ze keken ook naar het effect van het middel in de kleine luchtwegen (de uiterste puntjes van de longen) en op de structuur van de longen. Dat is in eerdere studies niet zo gedetailleerd gedaan.

Hoe is het onderzocht?

Iedereen die lumacaftor/ivacaftor (Orkambi) kreeg voorgeschreven, tussen de 6 en 18 jaar was en werd behandeld in een Nederlands ziekenhuis kon meedoen. Zij hoefden niets extra’s te doen. Bij deze studie zijn gegevens gebruikt uit de Nederlandse CF Registratie en van metingen die tijdens de normale ziekenhuisbezoeken werden uitgevoerd. Op deze manier werd data van 223 Nederlandse kinderen gebruikt voor deze studie. Dat is 90% van alle kinderen die lumacaftor/ivacaftor (Orkambi) voorgeschreven kregen. De onderzoekers keken naar het effect van het medicijn een jaar na de start van de behandeling. 

Wat waren de bevindingen?

Allereerst is gekeken naar wat ook in de studies is gemeten: longfunctie, BMI (lengte en gewicht), zweetwaarde en bijwerkingen.  De longfunctie (FEV1) was gemiddeld (op groepsniveau) niet veranderd na twaalf maanden behandeling. Tegelijkertijd was de BMI gemiddeld wel toegenomen bij de kinderen. Ook het zoutgehalte in het zweet (die typerend hoog is bij mensen met CF) nam af.  Acht kinderen (3,5%) waren binnen een jaar gestopt met het medicijn, vanwege bijwerkingen. Over het algemeen waren de bijwerkingen mild.

Ook bekeken de onderzoekers de kleine luchtwegen en de structuur van de longen. Op de CT-scans was te zien dat de structuur verbetert na twaalf maanden behandeling met lumacaftor/ivacaftor (Orkambi). Hoe goed de kleine luchtwegen werkten werd gemeten met de lung clearance index (LCI). De LCI ging gemiddeld met 10% omlaag, wat betekent dat de kleine luchtwegen beter hun werk konden doen.

Wat betekent dit en hoe nu verder?

Dit onderzoek laat zien dat lumacaftor/ivacaftor (Orkambi) een kleine maar meetbare verbetering geeft bij kinderen met CF tussen de zes en achttien jaar. Toch is er geen verschil in longfunctie (FEV1) en de verschillen zijn niet heel groot. Bij studies met de nieuwere CFTR-modulator elexacaftor/tezacaftor/ivacaftor (Kaftrio) zijn grote verbeteringen te zien bij de longfunctie. Deze studie laat ook zien dat lumacaftor/ivacaftor (Orkambi) weinig bijwerkingen veroorzaakte. Vanwege de milde bijwerkingen en een meetbaar effect van de behandeling, blijft het een relevante optie voor kinderen met CF die geen andere CFTR-modulator kunnen gebruiken.

Wil je meer weten?

Lees hier het volledige wetenschappelijke artikel.