Verhoogd risico op darmkanker bij CF

Darmkanker komt vaker voor bij mensen met cystic fibrosis (CF, taaislijmziekte) en dragersMensen die één CF-mutatie dragen, maar geen CF hebben. van CF dan bij anderen. Er is daarmee sprake van een verhoogd risico. Dat is de conclusie van een studie van een Engelse onderzoeksgroep. In dit artikel lees je meer over hun bevindingen en de betekenis hiervan.

Waarom is dit onderzoek belangrijk?

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat mensen met CF mogelijk een hoger risico op darmkanker hebben dan mensen zonder CF. Deze nieuwe studie keek niet alleen naar mensen met CF, maar ook naar dragers (met één CF-mutatieFoutje in een gen, het erfelijk materiaal.). Door nieuwe therapieën, zoals CFTR-modulatorenMedicijnen die de oorzaak van CF aanpakken., is de verwachting dat mensen met CF steeds ouder zullen worden. Darmkanker komt op hogere leeftijd vaker voor, daarom is het belangrijk het risico op darmkanker in kaart te brengen.

Hoe is het onderzocht?

Er zijn gegevens verzameld uit drie verschillende bronnen.

• Een nationale gezondheidsdatabase van het Verenigd Koninkrijk (VK) met gegevens van iedereen die darmkanker heeft
• De CF Registratie van het VK met gegevens over mensen met CF
• Een grootschalig project waarbij er van 100.000 mensen genen zijn onderzocht op verschillende ziekte veroorzakende mutaties, zoals CF-mutaties. Via deze database konden de onderzoekers van 2023 mensen met darmkanker bepalen of ze een CF-mutatie hebben.

Wat zijn de resultaten?

Van de 9.000 mensen met CF in het VK hadden 28 mensen (0.31%) darmkanker. Mensen met CF die darmkanker kregen waren gemiddeld 52 jaar wanneer darmkanker werd vastgesteld. Dat is een stuk jonger dan de mensen zonder CF, die kregen de diagnose op een leeftijd van gemiddeld 73 jaar. Darmkanker kwam vijf keer zo vaak voor bij mensen met CF als mensen zonder CF. Ook als je kijkt naar mensen die drager van een CF-mutatie zijn, komt darmkanker in verhouding vaker voor. Van de mensen met darmkanker blijkt 7% drager te zijn, terwijl de verwachting 4% was.

Het vervolg

Al krijgt een klein percentage van de mensen met CF darmkanker, de diagnose wordt gemiddeld op jongere leeftijd gesteld dan bij andere mensen. Vaak nog voordat zij de eerste oproep voor het nationale bevolkingsonderzoek krijgen (op 50-jarige leeftijd in het VK). De onderzoekers stellen voor om in het VK een extra screeningsprogramma te starten, specifiek voor mensen met CF en dragers van een CF-mutatie. Ook gaan de onderzoekers het risico op andere vormen van kanker in kaart brengen.

De situatie in Nederland

Het is nog niet duidelijk of mensen met CF uit andere landen hetzelfde verhoogde risico lopen als in het VK, er is meer onderzoek nodig met meer mensen om dit te vast te stellen. Een onderzoek met alleen Nederlanders is niet mogelijk, omdat de aantallen van mensen met CF en darmkanker in Nederland zo klein zijn dat het risico niet te berekenen is.
In de CF-richtlijnen staat dat mensen met CF vanaf 35 jaar gecontroleerd moeten worden op darmkanker via een kijkonderzoek (colonoscopie). Dit is de beste manier, maar ook een onprettige manier om darmkanker te ontdekken. Via het HIT CF 3.0 programma wordt met een studie onderzocht of het kijkonderzoek vervangen kan worden door een ontlastingsonderzoek.

In Nederland krijgt iedereen vanaf 55 jaar een oproep voor het nationale bevolkingsonderzoek. Het ontlastingsonderzoek is hier onderdeel van, alleen bij een positieve uitslag volgt een kijkonderzoek.

Wil je meer weten?

Lees het volledige wetenschappelijke artikel, of lees de gemakkelijke samenvatting van de onderzoekers.