CF en onverwacht zwanger, hoe kan dat?

Taaislijmziekte (CF) zorgt bij vrijwel alle mannen en bij veel vrouwen voor een verminderde vruchtbaarheid. Maar sinds de komst van nieuwe CFTR-modulatoren stijgt het aantal zwangerschappen bij vrouwen met CF. Onderzoekers uit Italië melden een stijging in het aantal ongeplande zwangerschappen. Zij hebben sinds 2020 gepubliceerde artikelen van de afgelopen jaren bekeken en kwamen tot de volgende conclusie: de stijging in ongeplande zwangerschappen wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de verbeterde vruchtbaarheid, door het minder taaie slijm dankzij elexacaftor/tezacaftor/ivacaftor (Kaftrio) en níet door slechtwerkende anticonceptie. 

Waarom is dit onderzoek belangrijk?

CFTR-modulatoren lijken, naast longklachten, ook de vruchtbaarheid te verbeteren. De stijging in ongeplande zwangerschappen moet wel onderzocht worden. Ongeplande zwangerschappen kunnen gezondheidsrisico’s veroorzaken, zowel voor vrouwen met als zonder CF. Het is dus belangrijk om te weten of CFTR-modulatoren invloed hebben op de kans om onverwacht zwanger te raken.

Lumacaftor/ivacaftor (Orkambi) vermindert de werking van hormonale anticonceptiemiddelen. Ivacaftor (Kalydeco) en tezacaftor/ivacaftor (Symkevi) hebben geen invloed op hormonale anticonceptie. Dit onderzoek was gericht op de nieuwste CFTR-modulator elexacaftor/tezacaftor/ivacaftor (Kaftrio). 

Hoe is het onderzocht?

De Italiaanse onderzoekers hebben wetenschappelijke artikelen doorzocht en verschillende ‘casus-rapporten’ naast elkaar gelegd. Dit zijn beschrijvingen van één of enkele personen die iets vergelijkbaars doormaken. Ook is in Amerika een groot onderzoek gepubliceerd waar 90 van de 249 zwangerschappen ongepland waren. 

Wat is er gevonden?

Voordat CFTR-modulatoren beschikbaar waren, werd verminderde vruchtbaarheid geconstateerd bij 24-35% van de vrouwen met CF, terwijl dit bij 5-15% van de vrouwen zonder CF voorkomt. Uit het onderzoek bleek dat anticonceptie minder toegepast werd door vrouwen met CF in vergelijking met vrouwen zonder CF. Ruim de helft van de vrouwen met CF die een ongeplande zwangerschap kregen, gebruikte geen anticonceptie. Daarnaast is het voor alle manieren van anticonceptie heel belangrijk dat het goed wordt toegepast of gebruikt, zoals het dagelijks slikken van een anticonceptiepil. Dat is extra belangrijk voor vrouwen die een CFTR-modulator gebruiken, omdat ook het slijm van de baarmoederhals minder taai is. Daardoor wordt de vruchtbaarheid verhoogd.  

Wat betekent dit en hoe nu verder?

Vrouwen met CF zijn vaak minder vruchtbaar dan vrouwen zonder CF. Maar met gebruik van CFTR-modulatoren is de vruchtbaarheid voor veel vrouwen verbeterd. Het goed gebruiken van anticonceptie is dus extra belangrijk geworden. Het is daarom essentieel dat zorgverleners met vrouwen met CF praten over hun (verbeterde) vruchtbaarheid en hen helpen bij het kiezen van de juiste anticonceptie als ze niet zwanger willen worden. Eén van de adviezen kan zijn om een spiraal te laten plaatsen. Dat is niet omdat de orale anticonceptiepil niet zou werken bij elexacaftor/tezacaftor/ivacaftor (Kaftrio). De reden is dat een spiraal meerdere jaren werkt, zonder dat een vrouw daarnaar om hoeft te kijken. Voor onderzoekers blijft het belangrijk om informatie over zwangerschappen en het gebruik van CFTR-modulatoren te verzamelen. 

Wil je meer weten?

Lees hier de wetenschappelijke, Engelse samenvatting, of kijk eens op onze pagina over het hebben van CF en een kinderwens.