Tsarenklok

07/08/2024

Door Arian Visser

Ik wist niet beter of voor alles was een pilletje, infuusje of ingreepje. Tot ik erachter kwam dat voor sommige dingen geen quick fix is. Als zieke kleuter leerde ik van de dokter het belang van mijn lichamelijke gesteldheid en hoe we met chemie soms konden bijsturen. Emoties deden er minder toe. Voeg daarbij het centrale gezinsmotto van mijn opvoeding: ‘borst naar voren, schouders naar achteren en doorgaan!’ En al jong leerde ik zo mijn zielenleven te negeren en de blik naar voren te houden.

Loden jas

Rond mijn 43^e kreeg ik last van, zoals mijn vrouw het omschreef, een ‘loden jas’ op mijn schouders. Ik zocht psychologische hulp en deed dat buiten het CF-behandelcircuit. Ik wilde de CF-kapstok even uit het zicht zetten en dit varkentje op neutraal terrein en in de volle breedte wassen.

Waarop ik kennis maakte met een psycholoog. Van CF wist ze weinig, een droomstart. De intake duurde vervolgens drie keer langer dan ze gewend was. Ze wilde me leren kennen en het lukte me precies twee minuten om CF daarbij te verzwijgen. Vervolgens viel ze van de ene verbazing in de andere. Halverwege liet ze zich per abuis ontvallen: ‘Jemig, gaan er nou nog meer mensen dood of hoe zit het?’

Via cognitieve gedragstherapie leerde ik waarom het overlevingsmechanisme van doorgaan en niet voelen zo sterk werd. Dokter en opvoeders leefden het voor, CF versterkte dat. De wekenlange antibioticakuren via dijbeeninjecties en verpleging in isolatie brachten boosheid, angst en verdriet, maar die propte ik steeds behendiger weg door in standje overleving te gaan. Als puber werd ik veel zieker en zag ik vrienden sterven, waardoor ik mijn negeerhobby tot in de perfectie uitwerkte.

Met deze inzichten nam ik afscheid van de psych. Achteraf gezien onderschatten we mijn innerlijke corebusiness schromelijk. Er veranderde niets. Daarvoor was dit gedrag te diep ingesleten en had het me te veel opgeleverd tijdens het doorkomen van taaie periodes. Wat nou disfunctioneel gedrag? Gewoon doorbeuken, Arie! De levenslang ingeprente overtuiging dat mijn leven kort zou duren, versterkte mijn houding.

Voldoende oud voor een burn-out

Hard gesteld zou ik het met dit copingmechanisme ook prima hebben gered, ware het niet dat ik ouder werd. In de zomer van 2022 raakte ik zo’n beetje uit-gewegstopt. De stress van de toenemende fysieke klachten waaronder gewrichtspijn en darmgedoe, symptomen die een groot deel van de modulatorengeneraties na mij niet eens meer zullen meemaken, gecombineerd met werk, gezin en sociaal leven: ik bleef het niet meer voor. Toen ik onverwacht achter het stuur begon te huilen, was dat niet zozeer een wake-up call, als wel de bulderende Tsarenklok in Moskou. Het bronzen gevaarte van tweehonderd ton zwaar.

Ach, natuurlijk, dacht ik nog. Hier moet gewoon een pilletje in!

Maar die reflex was van korte duur. Tijdens een opname in mijn favoriete hospitaal drong het nut van enige bezinning door. Bij een bijzondere pijnkliniek leerde ik vervolgens het monster in de bek te kijken, een uitermate vrolijke tijd (…). Het vervelende aan rust nemen was dat ik juist daardoor de confrontatie aan moest gaan met alle onwelgevallige gevoelens en emoties, waarvoor ik nou net zo lekker op de vlucht was.

Ik kreeg de eerste eyeopeners. Zo begreep ik uit recent wetenschappelijk onderzoek dat zowel lichamelijke als fysieke pijn in hetzelfde deel van onze hersenen wordt verwerkt. En dat ’s mens brein plastisch is, ofwel, veranderbaar door het aanleren van nieuwe denk- en gedragspatronen. Ik sloeg aan het oefenen, las over stress, pijn en het brein en kreeg een meditatie-app aangereikt. Daarvan leerde ik dat gedachtes slechts ‘producten’ zijn van ons neobrein en ik ze vooral niet altijd moet geloven.